Ortoreksja, czyli obsesja na punkcie zdrowego odżywiania, to zaburzenie, które może rozwijać się na różne sposoby. Choć może wydawać się, że zdrowa dieta jest zawsze korzystna, w pewnych przypadkach prowadzi to do problemów. W artykule przyjrzymy się, jak dieta i wzorce żywieniowe mogą wpływać na rozwój ortoreksji.
Znaczenie różnorodności w diecie
Dieta bogata w różnorodne składniki odżywcze jest kluczowa dla zdrowia. Jednostajne diety, takie jak wegańska czy śródziemnomorska, mogą w pewnych sytuacjach prowadzić do nadmiernego skupienia na jakości jedzenia. U niektórych osób to może przerodzić się w obsesję. Badania wykazują, że osoby przestrzegające restrykcyjnych diet często starają się utrzymać rygorystyczne standardy zdrowotne, co zwiększa ryzyko ortoreksji.
Z czasem, skupienie na zdrowym odżywianiu może przerodzić się w unikanie pewnych grup pokarmowych. Unikanie jedzenia z powodu obaw o jego „czystość” może prowadzić do poważnych niedoborów żywieniowych. Ważne jest, aby dieta była zbilansowana i zawierała wszystkie niezbędne składniki odżywcze, zamiast ograniczać się do wybranych produktów.
W badaniu przeprowadzonym na Uniwersytecie Tanjungpura w Pontianak, Indonezja, na 66 studentach medycyny, stwierdzono, że 56,1% z nich wykazywało wskazania ortoreksji. Co więcej, badanie nie wykazało istotnej statystycznie korelacji między wskaźnikiem masy ciała (BMI), dietą a wzorcami żywieniowymi a tendencjami ortorektycznymi. Jednakże, wyniki jakościowe wskazują, że osoby z ortoreksją często kierują się przekazami z mediów społecznościowych, które podkreślają znaczenie zdrowego odżywiania. To dowodzi, że wiedza na temat zdrowia oraz wpływ mediów mogą prowadzić do nadmiernej koncentracji na jakości jedzenia, co w efekcie zwiększa ryzyko ortoreksji.
Wpływ mediów społecznościowych na nawyki żywieniowe
Media społecznościowe mają ogromny wpływ na nasze postrzeganie jedzenia. Zdjęcia idealnie wyglądających posiłków i promowanie ekstremalnych diet mogą prowadzić do niezdrowych wzorców żywieniowych. Platformy takie jak Instagram, Facebook czy TikTok często prezentują wyidealizowane obrazy zdrowego stylu życia, które mogą nie odzwierciedlać rzeczywistości. Ludzie często próbują naśladować te wzorce, nie zważając na własne potrzeby zdrowotne.
Z biegiem czasu, osoby narażone na taki wpływ mogą zacząć odczuwać presję, aby jeść w sposób zgodny z tym, co widzą w mediach. Może to prowadzić do obsesyjnego planowania posiłków i unikania jedzenia, które nie spełnia tych idealistycznych standardów. Wyniki badania wskazują, że studenci medycyny z wyższym wynikiem ortoreksji często czerpią inspirację z mediów społecznościowych, co dodatkowo napędza ich obsesję na punkcie zdrowego jedzenia.
Wpływ mediów społecznościowych nie ogranicza się tylko do promowania zdrowego odżywiania. Może również wywoływać poczucie winy i wstydu u osób, które nie przestrzegają rygorystycznych diet. Zdjęcia i filmy przedstawiające idealnie wyglądające posiłki mogą sprawić, że ludzie czują się zmuszeni do ciągłego doskonalenia swojej diety. Ważne jest, aby być świadomym wpływu mediów społecznościowych i podejść do nich z dystansem. Krytyczne podejście do informacji prezentowanych w mediach może pomóc w utrzymaniu zdrowej równowagi w diecie.
Psychologiczne aspekty ortoreksji
Osoby z tendencją do perfekcjonizmu i lękami są bardziej narażone na rozwój ortoreksji. Psychologiczne czynniki, takie jak stres i lęk, mogą sprawić, że zdrowe odżywianie stanie się sposobem na radzenie sobie z trudnościami emocjonalnymi. Badania wskazują, że studenci medycyny, z powodu swojej wiedzy na temat zdrowia, są bardziej skłonni do rozwinięcia ortoreksji.
Obsesja na punkcie zdrowego jedzenia może stać się mechanizmem obronnym, który daje poczucie kontroli. Niestety, zamiast pomagać, prowadzi to do izolacji społecznej i problemów zdrowotnych. Ważne jest, aby zrozumieć te psychologiczne aspekty i poszukać wsparcia, jeśli zauważysz, że zdrowe odżywianie staje się obsesją.
Dieta i wzorce żywieniowe odgrywają znaczącą rolę w rozwoju ortoreksji. Różnorodność w diecie, wpływ mediów społecznościowych oraz psychologiczne aspekty są kluczowymi czynnikami, które mogą prowadzić do tego zaburzenia. Ważne jest, aby zachować zdrowe podejście do jedzenia i być świadomym sygnałów ostrzegawczych ortoreksji, aby móc cieszyć się korzyściami zdrowej diety bez popadania w obsesję.
Źródło: Adiningsih, S., Wilson, W., Tejoyuwono, A. A. T. (2024). The relationship of body mass index, diet, and eating pattern with orthorexia nervosa amongst medical students. International Journal of Public Health Science, 13(1), 268-275. DOI: 10.11591/ijphs.v13i1.23513
